Ethniki Lyriki Skini (Greek National Opera) - Chamber Music Works

Tracklist

JOHANN SEBASTIAN BACH (1685-175)
01. Air, from Suite no.3 in D major, BVW 1068 (3'29'')

ARCANGELO CORELLI (1653-1713)
02. Concerto Grosso op.6 no.8 in G major (Christmas Concert) (13'04'')
I. Vivace-Grave. Arcate, sostenuto e come sta,
II. Allegro,
III. Adagio-Allegro-Adagio,
IV. Vivace,
V. Allegro,
VI. Pastorale ad libitum: Largo

JOHANN SEBASTIAN BACH (1685-1750)
Concert for two violins, string orchestra and basso continuo, in D minor, BVW 1043
03. Vivace (4'08'')
04. Largo ma non tanto (6'43'')
05. Allegro (5'7'')
Solists are Haris Hatzigeorgiou and Yiannos Marzayiotis

WOLFGANG AMADEUS MOZART (1756-1791)
Divertimento in D major, KV 136
06. Allegro (3'46'')
07. Andante (6'20'')
08. Presto (2'25'')

JOSEPH HAYDN (1732-1809)
09. Serenade, from Quartet op.3 no.5 (3'41'')

GIOACCHINO ROSSINI (1792-1868)
Sonata no.3 in C major
10. Allegro (4'16'')
11. Andante (3'55'')
12. Moderato (2'28'')

JOHANN II (1825-1899) & JOSEF STRAUSS (1827-1870)
13. Pizzicato Polka (2'29'')

Total time: 62'43''




Greek text from the booklet:

Πληροφορίες ηχογράφησης
ΗΧΟΛΗΨΙΑ/ΨΗΦΙΑΚΟ ΜΟΝΤΑΖ:
ΘΕΜΗΣ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ
LOCATION SOUND
ΚΟΝΣΟΛΑ: SONSSAX SX-S
DAT: PANASONIC SV 3700
A/D CONVERTER: BRUEL & KJAER 4003, 4011 SCHOEPS COLLETTE SERIES AKC 414UL
REVERB: LEXICON PCM 80


Κείμενα - Επιμέλεια: Νίκος Δοντάς

ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΔΩΜΑΤΙΟΥ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΛΥΡΙΚΗΣ ΣΚΗΝΗΣ
Η Ορχήστρα Δωματίου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ιδρύθηκε τον Δεκέμβρη του 1994 από μέλη της Ορχήστρας της Ε.Λ.Σ. Σκοπός της είναι να μεταδώσει την αγάπη για τη Μουσική Δωματίου αλλά και ευρύτερα την ενόργανη μουσική σε ένα όσο το δυνατόν πιο πλατύ κοινό.
Η δημιουργία της ορχήστρας αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στην επέκταση των δραστηριοτήτων της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Έχοντας σαν κορμό του ρεπερτορίου της έργα ενόργανης μουσικής κυρίως από την εποχή του Μπαρόκ, η Ορχήστρα Δωματίου της Ε.Λ.Σ. φιλοδοξεί να απευθυνθεί όχι μονάχα σε όσους αγαπούν τη λυρική τέχνη, αλλά στο φιλόμουσο κοινό γενικότερα. Παράλληλα με τις συναυλίες, που με συνέπεια διοργανώνονται από το 1994 μέχρι σήμερα, η Ορχήστρα διοργανώνει και ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα.
Για τον πρώτο της δίσκο, που αποτελεί ανάμνηση της πρώτης από τις συναυλίες που έδωσε το σύνολο αυτό τον Δεκέμβρη του 1994, η Ορχήστρα επέλεξε ένα πρόγραμμα που ξεκινά από το Μπαρόκ του Ι.Σ. Μπαχ και του Α. Κορέλι, περνά από τον Κλασικισμό των Ι.Χάυδν και Β.Α. Μότσαρτ, εκτείνεται στον πρώιμο Ρομαντισμό του Ροσίνι και καταλήγει στην βιεννέζικη νοσταλγική διάθεση της οικογένειας Στράους.

ΤΗΝ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΔΩΜΑΤΙΟΥ ΤΗΣ Ε.Λ.Σ. ΑΠΑΡΤΙΖΟΥΝ ΟΙ:
Α' Βιολιά: Χάρης Χατζηγεωργίου, Γιάννος Μαργαζιώτης, Άκης Στρατουδάκης, Νίκος Καραγιάννης
Β' Βιολιά: Πέτρος Παπακώστας, Κώστας Λαζαρίδης, Γιάννης Παπαδημητρίου, Θωμάς Στεφανίδης
Βιόλες: Πάρις Αναστασιάδης, Γιούρι Γιούνγκμπεργκ, Δημήτρης Τερζάκης, Αντώνης Πορίχης
Βιολοντσέλλα: Ντάνα Χατζηγεωργίου, Σταύρος Ανανάς, Γιολάντα Καραμούζα, Αγχάραντ Γκρίφιθ
Κοντραμπάσα: Βασίλης Παπαβασιλείου, Χρήστος Κομισόπουλος
Τσέμπαλο: Βίκυ Στυλιανού


TA ΕΡΓΑ

JOHANN SEBASTIAN BACH (1685-1750)
"Air" από την Σουίτα αρ.3 σε ρε μείζονα, BVW 1068
Περί τα τέλη του 16ου αιώνα οι χορευτικοί ρυθμοί άρχισαν να εισβάλλουν και στη λόγια μουσική. Οι συνθέτες δέχτηκαν με ενθουσιασμό την εξέλιξη αυτή, αφού τους έδινε την ευκαιρία να πειραματισθούν με ένα νέο και πλουσιότατο υλικό. Κατά τον 17ο αιώνα, σταδιακά, οι πιο αντιπροσωπευτικοί και πρωτότυποι χοροί οργανώθηκαν σε ακολουθίες, "σουίτες". Απετέλεσαν έτσι ένα από τα δημοφιλέστερα μουσικά είδη, που υπηρετήθηκε από τους συνθέτες μέχρι τις μέρες μας. Ανάμεσα στους πρώτους που μορφοποίησαν τη νέα έκφραση υπήρξε ο Γιόχαν Γιάκομπ Φρόμπεργκερ (1616-1667). Ο Ι.Σ. Μπαχ συνέθεσε ένα πλήθος από σουίτες για τα δημοφιλέστερα όργανα: βιολί, βιολοντσέλο και πληκτά. Για ορχήστρα εγχόρδων ο συνθέτης έγραψε συνολικά 4 σουίτες. Η τρίτη ανήκει στις πιο αγαπητές, κυρίως για το δεύτερο της μέρος, την λυρική "άρια", μία μελωδία, που έχει μεταγραφεί για κάθε συνδυασμό οργάνων, αναδεικνύεται όμως καλύτερα στην πρωτότυπη μορφή, για έγχορδα και συνεχές βάσιμο.

ARCANGELO CORELLI (1653-1713)
Κοντσέρτο γκρόσσο έργο 6 αρ.8 σε σολ ελάσσονα (Κοντσέρτο των Χριστουγέννων)
Τα δώδεκα κοντσέρτι του έργου 6 του Αρκάντζελο Κορέλι εκδόθηκαν για πρώτη φορά το 1714 στο Άμστερνταμ. Αν και ένας άλλος Ιταλός συνθέτης, ο Αλεσσάντρο Στραντέλα (1642-1682) είχε ήδη ασχοληθεί διεξοδικά με την μορφή του κοντσέρτο γκρόσο, ήταν ο Κορέλι εκείνος που έδωσε στο μουσικό αυτό γένος το κύρος του. Τα έργα του συνθέτη προβλέπουν ένα μικρότερο σύνολο, το "κοντσερτίνο", αποτελούμενο από δύο βιολιστές και ένα βιολοντσέλο και ένα μεγαλύτερο σύνολο, το "ριπιένο", αποτελούμενο από δύο βιολιά, βιόλα και συνεχές βάσιμο. Τα πρώτα 8 κοντσέρτι είναι θρησκευτικής μουσικής ενώ τα τελευταία τέσσερα χαρακτηρίζονται ως κοσμικά, αφού περιλαμβάνουν και χορευτικούς ρυθμούς. Η διαχωριστική γραμμή ωστόσο δεν είναι αυστηρή. Περισσότερο από την μορφή των έργων ήταν το ύφος της μουσικής εκείνο που την επέβαλλε, και της χάρισε αμείωτη δημοτικότητα σε ολόκληρη την Ευρώπη μέχρι τις αρχές του Ρομαντισμού. Το τελευταίο μέρος του 8ου κοντσέρτου ("Ποιμενικό") είναι προαιρετικό και αποτελεί σύμφωνα με την Ρωμαϊκή παράδοση, ένα τραγούδι προς το νεογέννητο Χριστό.

JOHANN SEBASTIAN BACH (1685-1750)
Κοντσέρτο για δύο βιολιά, ορχήστρα εγχόρδων και μπάσο κοντίνουο, σε ρε ελάσσονα, BVW 1043
Τα τρία κοντσέρτι για βιολί του Ι.Σ. Μπαχ έχουν γραφεί περί το 1720, όταν ο συνθέτης διέμενε στο Καίτεν. Είναι δε πιθανό ότι προορίζονταν για τον Γιόζεφ Σπις, πρώτο βιολί της ορχήστρας, τον οποίο στο κοντσέρτο για δύο βιολιά συνέδραμε ο Μάρτιν Φρήντριχ Μάρκους, που όπως και ο Σπις καταγόταν από το Βερολίνο. Και τα τρία έργα ακολουθούν την τριμερή δομή του κοντσέρτου όπως την είχε ορίσει ο Βιβάλντι (γοργό-αργό-γοργό) και αντιδιαστέλλουν τα σολιστικά μέρη με εκείνα για το σύνολο της ορχήστρας, όπως ακριβώς τα προέβλεπε ο Ιταλός δάσκαλος. Βεβαίως στον Μπαχ είναι διαφορετική η επεξεργασία τόσο της μορφής που προαναφέρθηκε, όσο και του θεματικού υλικού. Στο κοντσέρτο για δύο βιολιά στόχος δεν είναι να επιδείξουν οι βιολιστές την δεξιοτεχνία τους. Αντίθετα, ο Μπαχ κρατά τα σολιστικά όργανα συχνά μέσα στην ορχήστρα, όπως συμβαίνει στα κοντσέρτι γκρόσι, ενώ αντιμετωπίζει τους δύο βιολιστές ισότιμα.

WOLFGANG AMADEUS MOZART (1756-1791)
Ντιβερτιμέντο σε ρε μείζονα, KV 136
Γραμμένα στο Ζάλτομπουργκ στις αρχές του 1772 τα τρία "Ντιβερτιμέντι" του Μότσαρτ (KV 136, 137 και 138) προορίζονταν αρχικά από τον συνθέτη για κουαρτέτο εγχόρδων. Σήμερα ωστόσο είναι ευρύτερα γνωστά από την μεταγραφή τους για ορχήστρα εγχόρδων, στα χαρακτηριστικά της οποίας μοιάζει να ταιριάζουν απόλυτα. Το κομψό, ανάλαφρο ύφος και η εφευρετική μελωδία, ευνοούνται από τον ηχοχρωματικό πλούτο ενός μεγαλύτερου συνόλου. Κατ’ αυτή την έννοια, τα έργα είναι συγγενή προς τα "Κουαρτέτα για Ορχήστρα" του Κάρλ Στάμιτς (1745-1801) που ανήκουν στην ίδια περίοδο. Το "Ντιβερτιμέντο" σε ρε μείζονα είναι σε τρία μέρη, δύο περιβάλλοντα γοργά και ένα μεσαίο αργό.

JOSEPH HAYDN (1732-1809)
Σερενάτα από το Κουαρτέτο έργο 3 αρ.5
Κατά την διάρκεια των 77 χρόνων μίας ήρεμης και στο μεγαλύτερο μέρος εξασφαλισμένης ζωής, ο Ι. Χάυδν συνέθεσε ένα τεράστιο πλήθος έργων: περισσότερες από 100 συμφωνίες, περί τα 80 κουαρτέτα εγχόρδων, περισσότερες από 25 όπερες, 50 σονάτες για διάφορα όργανα, πολυάριθμα ορατόρια. Η φήμη του υπήρξε πολύ μεγάλη, τόσο ώστε στον δάσκαλο αυτό των Μότσαρτ και Μπετόβεν συχνά να αποδίδονται και έργα ανώνυμων συνθετών. Αυτή μοιάζει να είναι και η περίπτωση των κουαρτέτων του έργου 3, των οποίων η ταυτότητα αμφισβητείται. Το πέμπτο από αυτά είναι γνωστό για την λυρική του "Σερενάτα". Δεν είναι παράλογη η συσχέτιση του έργου με τον Ι. Χάυδν, αφού ο συνθέτης συνέβαλλε σημαντικά στην εδραίωση του κουαρτέτου εγχόρδων σαν μουσικής μορφής, υποδεικνύοντας με τον πιο εύστοχο τρόπο τις τεράστιες εκφραστικές του δυνατότητες.

GIOACCHINO ROSSINI (1792-1868)
Σονάτα αρ.3 σε ντο μείζονα
Από νωρίς η μουσική δωματίου τράβηξε την προσοχή του ιδιοφυούς Ροσίνι. Το 1804, φιλοξενούμενος του κοντραμπασίστα Αγκοστίνο Τριόσι, ο 12χρονος συνθέτης έγραψε 6 σονάτες για κουαρτέτο εγχόρδων. Τα έργα εκδόθηκαν έντεκα χρόνια αργότερα από τον οίκο "Ρικόρντι" με τον τίτλο "Πέντε Πρωτότυπα Κουαρτέτα": από την συλλογή έλειπε η Τρίτη σονάτα, σε ντο μείζονα, που περιλαμβάνεται στην παρούσα ηχογράφηση. Τα έργα είναι σε τρία μέρη, δύο γοργά και ένα μεσαίο αργό: στα γρήγορα, ο Ροσίνι αναδεικνύει τις δεξιοτεχνικές ιδιότητες των δύο βιολιστών, ενώ στο αργό κυριαρχεί μία νοσταλγική διάθεση. Παρότι η διάθεσή τους εντάσσει τις σονάτες αυτές στην αισθητική του Μπαρόκ, η τελειότητα της μορφής και η επεξεργασία του θεματικού υλικού δείχνει ωριμότητα, που αναγγέλλει ήδη τον μεγάλο συνθέτη των λυρικών έργων του 19ου αιώνα.

JOHANN II (1825-1899) & JOSEF STRAUSS (1827-1870)
Pizzicato Polka
Χορός της Βοημίας, η "πόλκα" γεννήθηκε περί το 1830 και αμέσως απλώθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη. Γρήγορη και ρυθμική, δεν κατέκτησε μονάχα το ευρύ κοινό αλλά και τους συνθέτες, που δεν άργησαν να την εντάξουν στα έργα τους. Ένας από τους πρώτους, υπήρξε ο Βοημός συνθέτης Μπέντριχ Σμέτανα (1824-1884). Στην αυτοκρατορική Βιέννη μετά τα μέσα του περασμένου αιώνα, τα μέλη της οικογένειας Στράους συνέθεσαν ανάμεσα στ’ άλλα και πλήθος από πόλκες. Μία από τις πιο γνωστές, η "Πιτσικάτο-Πόλκα", έργο του 1870, χρωστά το όνομα της στον τρόπο με τον οποίο παίζονται τα έγχορδα, "τσιμπώντας" με τα δάκτυλα τις χορδές. Η πόλκα αυτή αποδίδεται στην συνεργασία των δύο γιων του Γιόχαν Α': του διάσημου Γιόχαν του νεώτερου και του αδελφού του Γιόζεφ.